Mesopotamiya dövrünə aid mətnlərin təhlili duyğuların qədim dövrlərdə bədənin fərqli yerlərində hiss edildiyini üzə çıarıb.
pressdent.az “The İndependent” nəşrinə istinadla xəbər verir ki, Helsinki Universitetindən Saana Svard və onun rəhbərlik etdiyi tədqiqat qrupu eradan əvvəl 934-612-ci illərə aid Yeni Assuriya İmperiyasına məxsus mixi yazı mətnlərini araşdıraraq maraqlı nəticələr əldə edib.
“iScience” jurnalında dərc olunan araşdırmada, qədim Mesopotamiya xalqlarının duyğuları bədənin müasir insanlardan fərqli hissələrində hiss etdikləri aşkarlanıb.
Tədqiqatçılar 1 milyona yaxın sözü təhlil edərək, həmin dövrdə duyğuların hansı bədən orqanları ilə əlaqələndirildiyini müəyyənləşdiriblər. Onların araşdırması göstərir ki, assuriyalılar bəzi duyğuları müasir insanlardan fərqli yerlərdə hiss ediblər. Məsələn, sevgini dizlərdə, ciyərlərdə və ürəkdə, qəzəbi isə daha çox ayaqlarda hiss edirmişlər. Halbuki müasir dövrdə insanlar sevgini ürəkdə, qəzəbi isə bədənin yuxarı hissəsində və ya əllərdə hiss etdiklərini bildirirlər.
Müasir insanlarla qədim assuriyalıların duyğularla bağlı bədən xəritəsi müqayisə edildikdə müəyyən oxşarlıqlar da ortaya çıxıb. Məsələn, həm müasir insanlar, həm də assuriyalılar ürəkdə qürur, sinədə isə kədər hiss etdiklərini göstəriblər. Bununla belə, assuriyalılar xoşbəxtliyi qaraciyərdə də hiss etdiklərini qeyd ediblər ki, bu da müasir dövrün anlayışından fərqlənir.
Tədqiqatın müəllifləri vurğulayırlar ki, həmin dövrdə anatomiyaya dair ümumi anlayış mövcud idi. Assuriyalılar ürək, qaraciyər və ağciyərlərin bədəndəki funksiyalarını müəyyən qədər bilirdilər. Bununla belə, qadın və kişi orqanları ilə bağlı məlumatların eyni səviyyədə olmaması diqqət çəkib. Araşdırmada istifadə olunan bədən xəritəsi əsasən kişi anatomiyasına əsaslanıb. Qrup üzvləri qeyd ediblər ki, bu, elmi çatışmazlıq olaraq qəbul olunmalıdır. Bildirilir ki, bu nəticələr insan təcrübələrinin zamanla necə dəyişdiyini öyrənmək baxımından dəyərlidir.
Saana Svard diqqətə çatdırıb ki, insanların hansı emosional təcrübələrin həmişə eyni bədən hissəsində hiss olunub-olunmaması haqqında daha çox məlumat əldə etmək vacibdir.
Elm adamları bildirirlər ki, bu mətnlərdəki məlumatlar müasir dövrdə insanlardan alınan birbaşa məlumatlardan fərqlidir, çünki mətnlər yazılı mənbələrə əsaslanır və fərdi təcrübələrdən daha çox ümumi anlayışı əks etdirir.
Bu tədqiqat qədim mədəniyyətlərin duyğuları necə hiss etdiklərini və təsvir etdiklərini öyrənməyə yeni bir perspektiv gətirir. Nəticələr göstərir ki, duyğuların bədəndəki yeri ilə bağlı təsəvvürlər təkcə bioloji deyil, həm də mədəni amillərlə əlaqəlidir.
